معرفي نشريه
علمی
نشریه "عرفان اسلامی" از سال 1383 توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان و به زبان فارسی، تناوب انتشار فصلنامه‌ای و قالب الکترونیکی با دسترسی آزاد منتشر میشود. این نشریه تمامی مقالات به روش داوری همتا دوسو ناشناس مورد بررسی قرار میدهد و در روند داوری نهایی از نرم‌افزار تشخیصی سرقت ادبی ایرانداک برای تشخیص اصالت مقالات بهره می‌گیرد. به‌علاوه، این نشریه به عضویت کمیته بین‌المللی اخلاق در نشر (COPE) در نیامده است اما از اصول آن پیروی می‌کند.
چارک و ضریب تأثیر در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (در سال 1400): ضریب تأثیر: 0.081 چارک Q3
رتبه در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (در سال 1401): ب
رتبه در سامانه های ارزیابی نشریات دانشگاه آزاد اسلامی:A+A
صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
نوبت انتشار: فصلنامه
نوع مقالات: مقاله پژوهشی- مقاله مروری
نوع داوری: دوسو ناشناس
هزینه بررسی و انتشار: هزینه داوری مقاله 2000000 ریال - هزینه چاپ مقاله 10000000ریال در مجموع 12000000 ریال
سیاست انتشار: CC-BY
نرم‌افزار بررسی سرقت ادبی: ایرانداک
آخرین مقالات منتشر شده
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - جلوه‌هایی از درون‌مایه‌های عرفانی در اشعار وحشی بافقی باتأکیدبرمنظومه خلدبرین
سیده‌زهرا علوی شراره الهامی بدریه قوامی رضا برزوییشماره 76 , دوره 20 , بهار 1402بی تردید وحشی بافقی یکی از مشهورترین شاعران دوره صفوی است که اهمیت او در سبک خاص بیان اوست. هنرآفرینی در مضمون و بیان احساسات و عواطف شاعرانه با زبان روان و ساده وصمیمی وی را در زمره شاخص ترین شاعران مکتب وقوع قرارداده است. اشعاروی را از زوایای مختلف می توان بررسی کرد. چکیده کاملبی تردید وحشی بافقی یکی از مشهورترین شاعران دوره صفوی است که اهمیت او در سبک خاص بیان اوست. هنرآفرینی در مضمون و بیان احساسات و عواطف شاعرانه با زبان روان و ساده وصمیمی وی را در زمره شاخص ترین شاعران مکتب وقوع قرارداده است. اشعاروی را از زوایای مختلف می توان بررسی کرد. درون مایه های عرفانی در اشعار وحشی بافقی به ویژه در منظومه خلدبرین، از وجوه زیبای زبان و اندیشه های اوست. نگارنده با پردازش توصیفی-تحلیلی اشعاروحشی، به این نتیجه رسیده که وی با آن همه شور و شرر عاطفی و الهام شاعرانه که داشته عشق عرفانی یکی از درونمایه های فکری و شعری وی بوده است. دربیشتر آن ها،عواطف شدید و احساسات و درد و تألم درونی شاعر با زبانی روان و ساده و دلپذیر با نیرومندی هرچه تمامتر بیان شده و اگرچه منظومه های غنایی و عاشقانه وحشی، عشق مجازی او را نمایان کرده است، اما در عین حال خود آن را پلی برای حقیقت دانسته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تأثیر اماکن مذهبی بر تجربه‌های عرفانی و اعتقادات دینی
عبدالرضا ادهمی افسانه ادریسی مهدی عامریشماره 53 , دوره 14 , پاییز 1396تجربة عرفانی، یکی از مهمترینرهآوردها و ارمغانهای پالایش روحی است. ایننوع تجربه و صیقل درونی، با تمام تلاشهای روحی و جسمی انسان ارتباط دارد، یعنی تمام توان انسان را برای کسب معرفت و تجربة معرفتی به خود اختصاص میدهد. تلاشهای انسان برای دریافت ایننوع تجربهها بسیا چکیده کاملتجربة عرفانی، یکی از مهمترینرهآوردها و ارمغانهای پالایش روحی است. ایننوع تجربه و صیقل درونی، با تمام تلاشهای روحی و جسمی انسان ارتباط دارد، یعنی تمام توان انسان را برای کسب معرفت و تجربة معرفتی به خود اختصاص میدهد. تلاشهای انسان برای دریافت ایننوع تجربهها بسیار متنوع و گوناگون است. یکی از راهکارهای انسان برای درک حالتهای زیبای روحی و ارتباط با حقیقت مطلق، توسّل به ائمه، زیارت مکانهای متبرکه و تصفیة درونی خــویش است. مکانهای مقدس و بقاع متبرکه نیز هم در بُعد اجتماعی و هم در بُعد زمانی، نقش بسیار مهمی در پالایش درونی و روحی انسان دارند. هدف عمدة پژوهش، بازخوانی، نقد و تفسر تأثیر و کارکرد سفرهای زیارتی و مکانهای متبرک امامزاده صالح تجریش و حرم شاهعبدالعظیم حسنی بر شناخت و مؤلفههای عرفانیِ شناخت درونی انسان دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ریاستیزی و نقد شخصیت‌های زاهدنما از دیدگاه بیدل‌دهلوی
اکرم‌السادات برقعی‌ثابت عبدالرضا مدرس‌زاده اصغر دادبهشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402بیدل دهلوی تحت تأثیر آموزه‌های عرفانی شیخ نظام‌الدین اولیاء است و از این جهت توجه به دین و عرفان در شعر او نمود دارد و اشعارش مملو از مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی – انسانی است. ضمن اینکه او به عنوان یک شاعر آزاده و منتقد رفتارهای دین‌باوران را آسیب‌شناسی کرده است و با چکیده کاملبیدل دهلوی تحت تأثیر آموزه‌های عرفانی شیخ نظام‌الدین اولیاء است و از این جهت توجه به دین و عرفان در شعر او نمود دارد و اشعارش مملو از مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی – انسانی است. ضمن اینکه او به عنوان یک شاعر آزاده و منتقد رفتارهای دین‌باوران را آسیب‌شناسی کرده است و با نقد آن رفتارها حتی ریاستیز و منتقدی صریح‌اللهجه نامیده شده است، او کوشیده حقیقت دینی و حیات را از رهگذر اندیشه‌ای آزاد کشف کند و آنانکه دین را وسیلة ریا قرارداده‌اند و جمعی را به خود مشغول نموده و بازار ریاکاریشان گرم است و در نظر مردم محبوب و گاه مقبولند عوام فریبی شان را برملاسازد و مهم‌تر آنکه او از نظر بنیاد اندیشه و فهم هستی، جهان او، جهانی دینی است و از دریچة دین و فهم دینی به جهان نگریسته و زندگانی را معنا نموده و سخنانش می‌تواند راهگشای معنوی برای انسان که در این عصر اسیر تمدن مادی و ماشینی است باشد و آن پیش گرفتن راه عشق و عرفان و فضایل اخلاقی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - واکاوی مبانی عرفانی ابنعربی در توسعه مصادیق انسان آرمانی
عباس بخشنده بالیشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402یکی از موضوعاتی که در مکاتب و اندیشه های گوناگون مورد بررسی قرارگرفته، موضوع انسان کامل است. هرچند عرفای مسلمان نیز به این بحث توجه داشتند ولی ابن عربی توانست غنای کافی به آن ببخشد که در نوشته هایش مورد مشهود است. فراوانی تعاریف انسان کامل موجب آسیب به این موضوع شده که چکیده کاملیکی از موضوعاتی که در مکاتب و اندیشه های گوناگون مورد بررسی قرارگرفته، موضوع انسان کامل است. هرچند عرفای مسلمان نیز به این بحث توجه داشتند ولی ابن عربی توانست غنای کافی به آن ببخشد که در نوشته هایش مورد مشهود است. فراوانی تعاریف انسان کامل موجب آسیب به این موضوع شده که عدم تعیین حد و مصادیق آن است. لذا، این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی با بررسی مبانی عرفانی ابن عربی به این سؤال خواهدپرداخت که آیا وی به محدود بودن مصادیق انسان آرمانی به انبیا و اولیای الهی معتقد است و یا به توسعه در مصادیق آن و صدق بر انسان های سالک دیگر که به مقاماتی مشخص رسیدند اعتقاددارد؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که هرچند رسولان الهی در بالاترین درجه چنین انسان هایی قراردارند، ولی با توجه به تعریف ابن عربی انسان آرمانی، اضافه کردن خود به عنوان خاتم ولایت مقیده، معرفی مصادیق متعددی از انسان های آرمانی و تفسیری که از وُسع و ظرفیت هریک از انسان ها برای رسیدن به کمال معرفی می نماید، کثرت در مصادیق انسان آرمانی نتیجه گرفته می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - فهم تمثیل آیه نور از نگاه تفاسیر عرفانی
رضا بحری سید احمد میریان آکندی محمدهادی یداللهپورشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402خداوند سبحان جهت تبیین قرآن مبین، همزمان با نزول آن، مهم ترین و دقیق ترین روش های فهم آن را نیز بیان فرمودند. در آیات 7 آل عمران، 44 نحل، 59 نساء به این حقیقت اشاره شده است. از زیباترین و نغزترین اسلوب های قرآن در راستای تذکر و تفکر مخاطب، تمثیل های قرآن است که با توجه چکیده کاملخداوند سبحان جهت تبیین قرآن مبین، همزمان با نزول آن، مهم ترین و دقیق ترین روش های فهم آن را نیز بیان فرمودند. در آیات 7 آل عمران، 44 نحل، 59 نساء به این حقیقت اشاره شده است. از زیباترین و نغزترین اسلوب های قرآن در راستای تذکر و تفکر مخاطب، تمثیل های قرآن است که با توجه به محتوای این تمثیل ها، بررسی روش های فهم عرفانی آن ها برای برخی از مفسرین مهم و قابل توجه بوده است. آیه نور به جهت محتوای سراسر تمثیلی از عمیق ترین مثل های قرآنى است که تبیین این آیه از منظر تفاسیر عرفانی، موجب فهم تمثیل های آیه می گردد. لذا در این پژوهش فهم تمثیل آیه نور از نگاه تفاسیر عرفانی بررسی خواهدشد تا صحیح ترین فهم ها از تمثیل های این آیه از منظر عارفان قرآن، تبیین گردد که به واسطه این مهم، فهم های ناصواب نیز مشخص خواهندشد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی ارائه شده است جهت نیل به این هدف از روش های کتابخانه ای، فیش برداری و تحلیل اطلاعات نیز استفاده شده است تا مطالعه دقیقی بر روی این مسئله انجام پذیرد. و دستاورد این تحقیق عبارتند از: کلمه نور در کتب آسمانی به ویژه در قرآن کریم با قرابت ها و اضافات مختلف بسیار ذکرشده است که همه آن ها به خداوند سبحان برمی گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی عرفانی اخلاق و ارتباط‌های چهارگانه انسانی در حدیقه‌الحقیقه و منطق‌الطیر
حجت‌اله کمری‌راد رضا بروزیی شراره الهامی رقیه علویشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402پا‌به‌پایِ سیر تاریخیِ دغدغه تربیت انسان، ارتباط او با خدا، خود، دیگران و طبیعت نیز به عنوان زمینه رشد عقلانی و منش اخلاقی مطرح بوده است. متون منظوم ادب فارسی سرشار از مفاهیم اخلاقی و ارزش های والای تربیتی است که دو اثر گران سنگ ادبیات عرفانی یعنی حدیقۀ سنایی و منطق ال چکیده کاملپابهپایِ سیر تاریخیِ دغدغه تربیت انسان، ارتباط او با خدا، خود، دیگران و طبیعت نیز به عنوان زمینه رشد عقلانی و منش اخلاقی مطرح بوده است. متون منظوم ادب فارسی سرشار از مفاهیم اخلاقی و ارزش های والای تربیتی است که دو اثر گران سنگ ادبیات عرفانی یعنی حدیقۀ سنایی و منطق الطیر عطار از امهات آن محسوب می شود. در مقاله حاضر به بررسی اخلاق و ارتباط چهارگانه بشری در این دو اثر پرداخته ایم. روش پژوهش کتابخانه ای و نوع تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. نتیجه به دست آمده از پژوهش این است که ارتباط انسان برپایۀ وحدت وجود در منطق الطیر نسبت به حدیقه بارزتر و بیشتر است؛ این مسئله به نوع ماهیت این دو اثر بازمی گردد. در حدیقه سنایی رابطة انسان با خدا بیشتر بر مبنای رابطة وجودشناختی و خدا- بنده استوار است که نتیجه آن می شود که فضای خوف (از عقوبت الهی در انجام تکلیف) و ترک مالکیّت، بیشتر بر رابطة انسان با خدا استوار باشد تا رابطة عاشق و معشوق که در منطق الطیر عطار نمایان است. در منطق الطیر پیوندی که از راه عشق با معشوق حاصل می کند چنان است که او را با تمام کائنات، با تمام آنچه ماورای کائنات و با تمام آنچه برتر از کائنات تصور می شود، پیوندمی دهد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تبین مراحل حصول عادت‌ستیزی در اشعار عرفانی ابن‌فارض
شهلا نوروزی‌راد ناصر حسینی اردشیر صدرالدینیشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402در ادبیات عرفانی، عموماً قدم گذاشتن در راه طریقت با خروج از عادات روزمره محقق می شود. مهمترین اصلی که جهان بینی عارفان بر آن استوار است عادت ستیزی و ترک عادت های موروثی و نگاه کهن به هستی و خالق آن است، این خصیصه بارز به عارفان نوعی ویژگی منحصربه فرد در نگرش عرفانی آنان چکیده کاملدر ادبیات عرفانی، عموماً قدم گذاشتن در راه طریقت با خروج از عادات روزمره محقق می شود. مهمترین اصلی که جهان بینی عارفان بر آن استوار است عادت ستیزی و ترک عادت های موروثی و نگاه کهن به هستی و خالق آن است، این خصیصه بارز به عارفان نوعی ویژگی منحصربه فرد در نگرش عرفانی آنان بخشیده و حجم عظیمی از شعرهای شاخص و خصیصه عارفان را نیز به وجودآورده است. هدف از این تحقیق نیز، تبیین مراحل حصول عادت ستیزی از نگاه ابن فارض در اشعار عرفانی وی است که با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که از دیدگاه ابن فارض عادت ستیزی با مراقبه حاصل می شود که مراقبه نیز یکی از مهمترین تمرین های سلوک در بسیاری از نحله های عرفانی است. ابن فارض در پی غبارروبی از مفاهیم و پدیده هاست، به گونه ای که با شناخت صفات جمال الهی، دیده مخاطبان را به روی واقعیات پشت غبار نشسته، بازنماید و از خواب غفلت و تقلید بیدارشان کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی براساس استعاره مفهومی عشق، با تأکید بر دیوان اشعار
آرزو قادری اکرم کرانی مسعود دهقانشماره 78 , دوره 20 , زمستان 1402رمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پن چکیده کاملرمزگشایی اسرار نهفته در متون ماندگار، خرد پژوهشگران را به چالش می‌کشد تا با شیوه‌های نوین و پذیرفته شده، این میراث‌های کهن، بازبینی و بررسی شوند. یکی از راه‌های دسترسی به گفتمان غالب در این متون، تحلیل گفتمان از طریق استعاره‌های برجسته و پربسامد در آن است که لایه‌های پنهان تفکر پدیدآورنده اثر را آشکارمی‌کند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل گفتمان عرفانی شیخ عبدالقادر گیلانی است که در طول قرن‌ها برحوادث سیاسی و عقیدتی بخشی از جهان اسلام تأثیرگذار بوده است که براساس تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام شده است، بدین منظور استعاره پربسامد عشق در دیوان اشعار وی در چهارچوب نظری لیکاف و جانسون (1980) دربارۀ استعاره بررسی و از الگوی فرایند تشخیص استعاره گروه پراگلجاز (2007) برای دسته‌بندی استعاره‌ها در سطح توصیف استفاده شد. پژوهش حاضر به صورت کیفی بوده، درعین حال، برای تحلیل داده‌ها در سطح توصیف از روش کمی و آماری از طریق نرم‌افزار SPSS نیز استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که در گفتمان شیخ گیلانی رابطه مطلوب بنده با خداوند، رابطه عاشق و معشوقی است نه عابد و معبودی. او از استعاره‌ها نه برای زیبایی کلام، بلکه عینی ساختن پیام خود و به چالش کشیدن عقیده حاکم آن زمان استفاده کرده است. گفتمان وی درویشانه، ساده و بدوی بوده و اصل آن بر پایه تساهل و تسامح است و یکی از دلایل گرایش به طریقت وی، نبودن آداب و اسقاط تشریفات ویژه و دست وپاگیر بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - نگرشی عرفانی- روانشناسی بر مفهوم فرافکنی در غزلیات شمس
ناصر کاظم خانلو نسرین بیرانوندشماره 47 , دوره 13 , زمستان 1395«فرافکنی» یکی از مکانیسمهای روانشناسی است که از طریق آن میتوان به ضمیر و درون هرکس پی برد و شناخت نسبی از شخصیت وی به دست آورد. در بین سخنوران و اندیشمندان بزرگ ایران زمین کمتر کسی را میتوان یافت که همانند مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به جنبههای روانشناختی رفتار ان چکیده کامل«فرافکنی» یکی از مکانیسمهای روانشناسی است که از طریق آن میتوان به ضمیر و درون هرکس پی برد و شناخت نسبی از شخصیت وی به دست آورد. در بین سخنوران و اندیشمندان بزرگ ایران زمین کمتر کسی را میتوان یافت که همانند مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به جنبههای روانشناختی رفتار انسان توجه کرده باشد تا آن جا که در جای جای آثار منظوم و منثور او به ویژه در مثنوی معنوی و غزلیات شمس تحلیلهای روانشناسی و حتی برخی از مسائل و مفاهیم نوین این دانش نظیر «خودفریبی»، «توجیه»، «فرافکنی» و... به کرات مشاهده میشود. غزلیات شمس منبع عظیم روانشناسی است که ویژگیهای شخصیتی، علایق، نگرش و انگیزههای آفرینش اثر را همراه با عوامل آن منعکس مینماید. در این مقاله انعکاس یکی از مفاهیم جدید روانشناسی؛ یعنی «فرافکنی» در آثار مولانا، به خصوص در تمثیل‌های نمادین او، ردیابی شده و با استناد به شواهد متعدد، مدلل گردیده است و ضمن مشخص کردن مفهوم فرافکنی، منبع و سرچشمه فرافکنی و علل بروز آن در غزلیات شمس ذکر شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی نمودها و کارکردهای موسیقی آفرینش در اندیشة عارفان
سعید رضائی محمدرضا اسعد فاطمه قهرمانیشماره 75 , دوره 20 , بهار 1402تمامی افسانه های موجود در باب موسیقی نظیر هرمس، فیثاغورث، آپولون و ... بر پیدایش اسطوره ای موسیقی حکایت دارند. بر پایة این افسانه ها، گونه ای موسیقی کیهانی، با بُعدی متافیزیکی، وجوددارد که از دیدگاه متفکران هندی، هیچ گونه بدعتی را در آن راه نیست و یا با بسطی مفهومی بوسی چکیده کاملتمامی افسانه های موجود در باب موسیقی نظیر هرمس، فیثاغورث، آپولون و ... بر پیدایش اسطوره ای موسیقی حکایت دارند. بر پایة این افسانه ها، گونه ای موسیقی کیهانی، با بُعدی متافیزیکی، وجوددارد که از دیدگاه متفکران هندی، هیچ گونه بدعتی را در آن راه نیست و یا با بسطی مفهومی بوسیلة نوافلاطونیانی چون بوئیثوس، همة موسیقی های عالم، بازتاب یک موسیقی کیهانی همتراز هستند. از این دیدگاه با رهایی موسیقی از فضایی یک سویه و مونولوگ، تمامی موجودات از روح بشریِ همپایه ای برخوردارند که درنتیجة آن، نغمه های ملکوتی و آسمانی در آن ها جاری و ساری است. با توجه به پیوستگی هایی که بین گسترة عرفان اسلامی و علم موسیقی وجوددارد، در بررسی صورت گرفته در باب کارکردهای موسیقی کیهانی در متون مختلف عرفانی، مشاهده شد که موسیقی کیهانی در مباحثی چون عهد الست(تداعی کلام حق با شنیدن هر نغمه و سازی)، آسمانی و فرعی بودن سماع به دلیل کشش های ربانی، جاری بودن موسیقی کیهانی در همة موجودات و برخورداری از آن به تناسب ظرفیت و حالات درونی، زمینه سازی شهود حقایق ملکوتی به وسیلة موسیقی این جهانی و... نمود برجسته ای داشته است. بررسی پیش رو، به شیوة توصیفی- تحلیلی است. پرونده مقاله
