بررسی دیدگاه دکتر علی شریعتی درباره عرفان و تصوف

سلیمانی کوشالی, فاطمه; حمزئیان, عظیم; اسفندیار, محمودرضا

بررسی دیدگاه دکتر علی شریعتی درباره عرفان و تصوف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای عرفان و تصوف، دانشگاه سمنان، ایران.

² استادیار گروه عرفان و تصوف، دانشگاه سمنان،ایران.

³ دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد یادگار امام(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران.

چکیده

دکتر علی شریعتی یکی از اثرگذارترین متفکران و روشنفکران دینی ایران در قرن حاضر بود که نقش برجستهای در عرصههای دینی، سیاسی و اجتماعی عصر خود و پس از خود ایفا کرد. یکی از عناصر اصلی تفکر شریعتی، توجه به عرفان و تصوف بوده که در آثارش بارها بر نقش آن در عروج روح آدمی و نیز شکلگیری ایدئولوژی مورد نظر خود که متشکل از سه گانة عرفان، برابری، آزادی است؛ تأکید داشته است. نگاه شریعتی به عرفان، هم سو با بسیاری از روشنفکران آن دوره، نگاهی منتقدانه بود تا بتواند با پالایش این میراث پر بها، از آن به نفع اهداف اجتماعی سازنده بهره گیرد. این رویکرد سبب شد تا او ضمن ارج نهادن به بسیاری از دستآوردهای ارزشمند عرفانی و عارفان برجسته، به بیان نقاط منفی این میراث عظیم نیز بپردازد.
نگاه تطبیقی شریعتی به ادیان و به تبع آن به عرفان و تصوف و نیز تأثیر وی از نهضت پروتستان و جریان اومانیسم، او را به خوانشی از عرفان رساند که در آن دغدغههای انسان قرن بیستمی که از یک سو به دنبال اثبات جایگاه خود در هستی و تکیه بر اراده، آزادی و اختیار اوست و از سوی دیگر در جستجوی معنا نیز هست، پاسخ گفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]